Weather Alert : राज्याच्या हवामानात मागील काही दिवसांपासून वेगाने बदल होत आहेत. एकीकडे उन्हाचा पारा प्रचंड वेगाने चढतो आहे, तर दुसरीकडे काही जिल्ह्यांमध्ये वादळी वाऱ्यासह अवकाळी पावसाचा इशारा देण्यात येतो आहे. हवामान खात्याने 20 एप्रिलसाठी दिलेल्या ताज्या अंदाजानुसार, महाराष्ट्रातील बहुतांश भागांमध्ये उन्हाची तीव्रता जाणवणार असून, विशेषतः विदर्भातील तीन जिल्ह्यांवर पावसाचे संकट पुन्हा एकदा गडद झाले आहे.Weather Alert
सध्या दिवसेंदिवस वाढणारे तापमान, निरभ्र आकाश आणि वातावरणातील दमटपणा यामुळे राज्यातील नागरिक त्रस्त झाले आहेत. उष्णतेने सगळ्या राज्याला झोडपून काढले असताना काही भागात मेघगर्जनेसह वादळी वाऱ्यांचे संकट निर्माण झाले आहे. या विचित्र हवामानामुळे शेतकरी वर्ग आणि गरिब जनतेमध्ये मोठी अस्वस्थता आहे.
राज्यात कुठे किती तापमान?
राज्यातील प्रमुख शहरांमध्ये 20 एप्रिल रोजी खालील प्रमाणे तापमान नोंदवण्यात येणार आहे:
छत्रपती संभाजीनगर (औरंगाबाद) – येथे किमान तापमान 25 अंश सेल्सिअस असून कमाल तापमान 42 अंश सेल्सिअस राहण्याचा अंदाज हवामान (IMD) विभागाने व्यक्त केला आहे. संपूर्ण शहरात आकाश पूर्णतः निरभ्र राहणार आहे. त्यामुळे उन्हाचा प्रचंड तडाखा जाणवेल.
नाशिक – येथेही तशीच परिस्थिती असून, किमान तापमान 23 अंश सेल्सिअस तर कमाल तापमान 40 अंश सेल्सिअस पर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे. आकाश निरभ्र राहणार असल्यामुळे उन्हाचा तीव्र परिणाम होईल.
नागपूर – विदर्भाचे प्रमुख शहर असलेले नागपूर मात्र थोड्याफार बदलांमुळे चर्चेत आहे. येथे 44 अंश सेल्सिअस पर्यंत तापमान राहण्याचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे. विशेष म्हणजे, आकाश अंशतः ढगाळ राहणार असून, पुढील 24 तासांत विजांच्या कडकडाटासह वादळी वाऱ्यांसह पावसाची शक्यता आहे.
विदर्भातील तीन जिल्ह्यांमध्ये विशेष इशारा
हवामान खात्याने चंद्रपूर, गडचिरोली आणि यवतमाळ या तीन जिल्ह्यांसाठी विशेष सतर्कतेचा इशारा दिला आहे. या जिल्ह्यांमध्ये वादळी वाऱ्यांसह अचानक पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. यामुळे शेतकरी वर्ग, घरबांधणी करणारे कामगार, तसेच रस्त्यावर काम करणारे मजूर वर्ग सर्वाधिक प्रभावित होण्याची शक्यता आहे.
या परिस्थितीत हवामान खात्याने आणि स्थानिक प्रशासनाने नागरिकांना पुढील सूचना दिल्या आहेत:
गरज नसल्यास उघड्यावर जाऊ नये.आकाशात ढगाळ वातावरण दिसू लागल्यास तात्काळ सुरक्षित ठिकाणी आसरा घ्यावा. शेतकऱ्यांनी काढणीस तयार असलेल्या पिकांचे तात्काळ व्यवस्थापन करावे. वीज पडण्याची शक्यता असताना लांब उभ्या झाडांपासून, विजेच्या खांबांपासून दूर रहावे.
उन्हाचा त्रास – आरोग्यावर गंभीर परिणाम
सतत वाढत असलेली तापमानाची पातळी सामान्य जनतेच्या आरोग्यावरही परिणाम करत आहे. दिवसागणिक लघवीचा त्रास, डोकेदुखी, थकवा, आणि उन्हाचा मार यामुळे ग्रामीण भागात मोठ्या प्रमाणावर लोक हैराण झाले आहेत. वयोवृद्ध, लहान मुले आणि हृदयरोगी व्यक्तींनी विशेष काळजी घेणे अत्यावश्यक आहे. डॉक्टरांचा सल्ला आहे की –
भरपूर पाणी प्यावे. टोपी, गॉगल, आणि हलक्या रंगाचे सुती कपडे वापरावेत. दुपारच्या वेळेत शक्यतो घराबाहेर जाणे टाळावे
शेतकऱ्यांसाठी धोक्याची घंटा
या काळात उन्हाळी पिकं जसे की भाजीपाला, सुर्या, मिरची, टोमॅटो यावर पाण्याचा मोठा ताण येतो आहे. पावसाचा तडाखा आणि वाऱ्याचा जोर यामुळे उभं पीक वाऱ्याने आडवं होण्याची भीती आहे. विशेषतः अवकाळी पावसामुळे फळबागांवर (जसे की आंबा, डाळिंब, संत्रा) नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे कृषी खात्याने शेतकऱ्यांना पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी खालील सूचना दिल्या आहेत:
फवारणीचे नियोजन करावे पण हवामानाची स्थिती पाहूनच
बांधाच्या बाजूला वाऱ्यापासून संरक्षण देणाऱ्या झाडांची छाटणी करावी
पाण्याचे साठे योग्य व्यवस्थापित करावेत
शक्य असल्यास प्लास्टिक आच्छादनाचा (मल्चिंग) वापर करावा
वाढत्या उष्णतेचा दीर्घकालीन धोका
भारतात वर्षानुवर्षे उन्हाळा अनुभवला जातो, पण गेल्या काही वर्षांपासून तापमानात होत असलेली असामान्य वाढ ही हवामानातील बदलाचे स्पष्ट लक्षण आहे. ग्लोबल वॉर्मिंग, जंगलतोड, वायू प्रदूषण या सगळ्यांचा परिणाम आता लोकांच्या दैनंदिन जीवनावर थेट जाणवतो आहे. एकीकडे पाणीटंचाई, दुसरीकडे अवकाळी पावसामुळे जमीन खरडली जाते आहे.
हवामान बदल आणि त्याचा सामाजिक परिणाम
या हवामानातील अस्थिरतेचा सर्वसामान्य माणसाच्या जीवनावर थेट परिणाम होतो आहे. उन्हात काम करणारे बांधकाम मजूर, रस्त्यावर फेरीवाले, वयोवृद्ध लोक, आणि दैनंदिन प्रवासी वर्ग या सगळ्यांवर या बदलाचा मोठा परिणाम होत आहे. सध्या फक्त हवामानाची बातमी नाही, तर ही एक समाजव्यवस्थेच्या आरोग्यावर येणारी संकटाची चाहूल आहे.
सरकार आणि स्थानिक यंत्रणांची जबाबदारी
या पार्श्वभूमीवर स्थानिक प्रशासनाने आणि राज्य सरकारने वेळेवर उपाययोजना करणे गरजेचे आहे. जिल्हा प्रशासनांनी आपत्कालीन यंत्रणा सक्रिय ठेवाव्यात, आरोग्य विभागाने शिबिरे भरवावीत, आणि कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना योग्य मार्गदर्शन द्यावे. तसेच ग्रामीण भागात ‘हिट स्ट्रोक’ विरोधी जनजागृती मोहीम राबवली जावी.
h
हे पण वाचा : या जिल्ह्यात मुसळधार पावसाचा इशारा; नवीन हवामान अंदाज